Wat is Daltononderwijs
Leren is werken, zelfstandig en samen"
Het daltononderwijs in Nederland kent een aantal kernwaarden. Vanuit deze waarden geven Daltonscholen vorm en inhoud aan het onderwijs. De kernwaarden geven richting aan het professioneel handelen van docenten en de ontwikkeling van docententeams. De waarden vormen voor scholen bouwstenen voor een eigen visie op goed onderwijs en een efficiënte en effectieve Daltonpraktijk.
Het daltononderwijs heeft de afgelopen decennia een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Meerdere professionals hebben een bijdrage geleverd aan een verbetering en verfijning van het aanbod van ons Daltononderwijs. Door wetenschappelijke benadering en door brononderzoek van het gedachtegoed van Helen Parkhurst zijn nieuwe impulsen voortgekomen. Het scholingsaanbod is zeer breed en belicht veel nieuwe ideeën met betrekking tot inhoud en organisatie van het Daltononderwijs. Op ruim 400 scholen in het PO en VO wordt het daltononderwijs vorm gegeven naar de vele inzichten die nu gangbaar zijn. De verantwoording heeft steeds duidelijker vorm gekregen in zelfevaluatie, visitatie en daltonontwikkelingsplannen.
Daltonscholen zijn verenigd in de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV). De NDV is verdeeld in regio’s waarin Daltonscholen elkaar vinden in trainingen, netwerken, intervisie en ontmoeting.
Kernwaarden van daltononderwijs
Vrijheid (in gebondenheid)-vertrouwen
Vrijheid is het eerste Daltonprincipe, maar als het gerelateerd wordt aan onderwijs kan het een verwarrend begrip zijn. Soms associëren ouders het met vormen van een antiautoritaire opvoeding of met een soort ‘vrijheid-blijheid’. Vrijheid in het daltononderwijs betekent heel wat anders. Op Daltonscholen heerst er geen vrijblijvendheid. Leerlingen mogen er niet zo maar doen wat ze willen en ze hebben ook niet de vrijheid om niet naar school te gaan. In het daltononderwijs krijgen leerlingen wel de vrijheid hun schoolwerk naar eigen inzicht te plannen.
Daltononderwijs is geen onderwijs waar leerlingen met de armen over elkaar afwachten tot de leerkracht opdrachten geeft. Leerlingen leren er initiatief te nemen en krijgen ruimte om naar eigen inzicht te werken. Dat bereidt hen voor om later, in de maatschappij, in vrijheid te kunnen leven en werken. Door leerlingen vrijheid te geven wordt onderwijs iets van het kind zelf. Hij wordt, wat tegenwoordig populair genoemd wordt, (mede-)eigenaar van zijn eigen leerproces. Als er al zoiets is als een ‘ideale daltonleerling’, dan is dat in ieder geval een leerling die met een plannetje in zijn hoofd ’s morgens naar school gaat, over wat hij die dag gaat doen.
Vrijheid maakt van leerlingen ondernemende leerlingen. De vrijheid die een leerling op een daltonschool krijgt, is altijd een vrijheid in gebondenheid. Hij moet leren rekening te houden met anderen, verantwoordelijkheid te dragen over zijn keuzes en verantwoording af te leggen over zijn werk en zijn resultaten. In de praktijk van het Daltononderwijs wordt vrijheid vooral geconcretiseerd in het geven van keuzevrijheid. Leerlingen mogen op daltonscholen, met mate, kiezen wat ze willen leren, in welke volgorde ze hun werk willen doen, waar ze willen werken, soms ook met welk materiaal ze werken en vaak ook of ze alleen of samen werken. Dit aspect willen wij de komende jaren nog verder uitwerken binnen onze taaktijd en de manier waarop we thematisch werken.
Het dragen van verantwoordelijkheid voor het in vrijheid handelen op school is iets dat leerlingen proefondervindelijk moeten leren. En zoals bij al het leren, worden ook hier fouten en vergissingen gemaakt. Dat mag ook op daltonscholen, moet zelfs tot op zekere hoogte, want van het maken van fouten leer je. Wanneer leerlingen bang zijn voor het maken van fouten zorgt dat voor onzekerheid en voor een gebrek aan durf om te experimenteren en om je grenzen te verkennen en te verleggen. Op daltonscholen is leven het meervoud van lef. Dit kan alleen is als er vertrouwen is in de ontwikkelkracht van een kind.
Zelfstandigheid
Zelf keuzes kunnen maken, eigen gedrag reguleren en weten hoe je je moet gedragen in verschillende situaties.
Verantwoordelijkheid
Nemen en geven van verantwoordelijkheid. Jezelf afvragen doe ik het goed en doe ik het goede.
Samenwerken
Leren dat je door samen te werken meer gedaan krijgt, er meer plezier in hebt en je respect ontwikkelt voor andere ideeën, culturen en meningen.
Reflecteren
Leren te kijken naar wat je hebt gedaan en de manier waarop. Vanuit dit punt bepalen of je op de goede weg zit of er aanpassingen noodzakelijk zijn.
Effectiviteit
Leren hoe je op een zo goed mogelijk gebruik kunt maken van materialen, kennis en tijd.
Missie
“daltononderwijs is iedere leerling gegund”
Daltononderwijs staat voor een brede vorming (zowel cognitief, cultureel, sportief en sociaal-emotioneel) die bijdraagt aan een sterke persoonsontwikkeling.
Onderwijs dat leerlingen past en uitnodigt om op basis van (zelf)vertrouwen uitdagingen aan te gaan om zich verder te ontwikkelen.
Het kritisch onderzoekend benaderen van moderne ontwikkelingen en inzichten is op een Daltonschool vanzelfsprekend. Daarmee gaat het daltononderwijs voortdurend met zijn tijd mee, zonder de doelmatigheid van onderwijs en de inbreng van een ondernemende leerling uit het oog te verliezen.
Visie
“De opbrengst, dat ben ik”
Het daltononderwijs geeft inhoud aan een brede vorming, waarbij intellectuele en creatieve groei in evenwicht zijn met sociale en persoonlijke groei, waarbij een leerling wordt uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen.
Het daltononderwijs biedt daartoe een leef- en leeromgeving waar leerlingen worden uitgedaagd zich te ontwikkelen tot mensen zonder vrees met een kritische en democratische grondhouding.
Het daltononderwijs wil een wezenlijke bijdrage leveren aan haar leerlingen om hen in staat te stellen te kunnen functioneren in een complexe samenleving, door ondernemend en zelfverantwoordelijk te zijn in het leven, in het werken en in het samenleven.
Doel
“The fearless human being”
Het daltononderwijs stelt zich ten doel om het onderwijs efficiënter in te richten
door de kerndoelen met betrekking tot de leerinhouden van het onderwijs af te stemmen op de behoeften, interesses en competenties van leerlingen.
Een daltonleerkracht leidt dit proces waar het nodig is en begeleidt het waar dat kan. Hij of zij stelt zich ten doel om het zelf werken en met elkaar werken van leerlingen in een veilig pedagogisch klimaat te bevorderen door hen daartoe de ruimte te geven.
Een kind op een daltonschool stelt zich ten doel om zich op een ondernemende en onbevreesde wijze kennis en vaardigheden eigen te maken.